İçindekiler
Kripto Para Psikolojisi
Bazıları için birçok farklı yatırım aracından sadece biri, bazıları için ise bildiğimiz paranın yerini alacak ve dünya düzenini değiştirecek bu yüzyılın en büyük icadı: Kripto para birimleri! Bu alana özel olarak yatırım yapmasak da kripto para kavramı son birkaç yılda hepimiz tarafından duyuldu ve bir şekilde hayatımıza girdi. Çevremizdeki sosyal sohbetlerde ve hatta aile sohbetlerinde bu yeni teknolojiyle karşılaşıyoruz.
Tartışma ve araştırmaların her yönüyle irdelenen kripto para birimleri ve bu popüler teknolojinin çoğu zaman gözden kaçan psikolojik bir yönü var ama belki de günlük işlemlerden daha çok önemsemeliyiz. Bu yazımızda insan beyninin dijital para birimini nasıl algıladığından, bu alana yatırım yapan kişilerin karar alma süreçlerinden ve beynin işlevi hakkında dikkat etmemiz gereken ana noktalardan bahsetmek istiyoruz.
Kripto Para Tabanlı İnsan Psikolojisinin Önemi
Kripto Para Psikolojisi
Kripto para birimleri, döviz alım-satım işlemlerinin merkezi bir otorite yerine birçok farklı kullanıcı arasında dağıtık bir şekilde gerçekleşmesi esasına dayanmaktadır. Bu nedenle devlet tarafından yönetilen geleneksel para birimlerine göre insan psikolojisine daha duyarlıdır. İnsan psikolojisi ile olan bu yakın ilişki, kripto para birimlerinin hızlı değişim, dış etkilere açıklık ve bazen “güvenilmezlik” gibi özelliklerini de kısmen açıklıyor.
Bu yeni para biriminin arkasında bir hükümet mekanizmasının bulunmayışı, değişiklikleri tamponlama sorumluluğuna sahiptir ve kullanıcılar hareket ettikçe fiyatların hızla değişmesine neden olur. Bu etkilerin kapsamı, küçük bir grup büyük yatırımcı tarafından sosyal medya hesaplarından kripto para birimi döviz kurlarındaki son dalgalanmalara da çekildi.
Aidiyet ve Kripto Kültürü
Kripto Para Psikolojisi
Kripto para birimlerini dünya düzeninde devrim yaratacak bir araç olarak gören bazı kullanıcılar, kripto para birimlerine ve beraberinde getirdiği alt kültüre karşı bir aidiyet veya sadakat duygusu da görebilirler. Bazıları için para birimi sadece bir yatırım aracı değil, yeni kelime dağarcığı ve jargonuyla yeni bir kültür haline geldi. Günlük konuşmalar, konuyla ilgilenmeyen biri için hiçbir şey ifade etmeyen “ayı piyasası”, “balina hareketi” gibi terimler içerir. Aslında, bitcoin veya bazı altcoin kullanıcılarının internette oluşturulan sosyal gruplarda ve platformlarda geliştirdiği ortak kültür, grup üyelerinin satın almak istediği araba modelleri üzerinde etkili oldu.
Kişinin bir gruba ait olması gerekir ki bu bazen bir futbol takımının taraftarı olma ya da bir şarkıcının ya da müzik akımının hayranı olma biçimini alabilir. Bazı kripto para birimi kullanıcılarının da bu örneklere benzer bir bağlılık duygusuna sahip oldukları kanıtlanmıştır. Bu durum sosyal bir sorun teşkil etmese de göz ardı edilemez; kripto para kavramının ta kendisidir ve işlemlerinin kişisel finansla ne kadar yakından ilişkili olduğudur.
Bu nedenle, bu bağlılık duygusu bazen finansal kararlar verme yeteneğini etkileyebilir. Örneğin kendini bu şekilde bir kültürün parçası hisseden bir birey, yatırım yaptığı araçlara yöneltilen eleştirileri, eleştirilen kişi kendisiymiş gibi algılayabilir ve savunmacı bir tavır sergileyebilir. Bu nedenle finansal kararları objektif kriterlerden ziyade sosyal aidiyete göre alabilmekte ve beklenmedik fiyat hareketlerinde istenmeyen sonuçlarla karşılaşabilmektedir.
Öne Çıkan Hikayeler ve Sosyal Medya Etkileyenleri
Kripto Para Psikolojisi
Sosyal medyanın kripto para birimlerinin popülaritesi üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, bu etkiler aynı zamanda bazı yanlış anlaşılmalara ve manipülasyona eğilimlidir. Örneğin, çeşitli sosyal medya platformlarında gençken kripto paralardan para kazanan insanların hikayelerini veya küçük bir yatırımla servet kazanan ailelerin hikayelerini görebiliriz. Bunun gibi hikayeler, konuyla ilgilenen kişilerin dikkatini çeker ve harekete geçmelerine ve bu yönde yatırım yapmalarına yardımcı olur.
Ancak gördüğümüz hikayeler, İngilizce’de “survivorship bias” olarak adlandırılan bir yanlış anlaşılmayı da içeriyor. Gördüğümüz tek şey başarılı insanların hikayeleri. Çünkü bu platformlar mazlum hikayelerini içermiyor. Yani kripto paralardan gelir elde eden insanların hikayeleri sık sık paylaşılıp gündeme getirilirken, o rakamın kat kat fazlasını yapıp para kaybedenler adeta ortadan kayboldu.
Ayrıca sosyal medyayı yatırım amaçlı kullanmak, insanların uzun süre sadece kendi görüşlerini paylaşan kişilerle iletişim kurmasına neden oldu. Doğru ya da yanlış, bu fikirlerin perçinlenmesine ve eleştirel görüşe toleransın azalmasına yol açar. Ek olarak, başkaları gelir elde ederken büyük fırsatları kaçırıyormuş gibi bir his vardır ve bu olumsuzluk insanları doğru dürüst düşünmeden yatırım kararları almaya itebilir.
Kazanmayı beklemek bazen kazanmaktan daha eğlencelidir Kumar bağımlıları üzerinde yapılan araştırmalar, bu kişilerin en büyük zevklerini oyun kazandıklarında değil, oynadıkları oyunların sonuçları açıklanmadan önce yaşadıklarını göstermiştir.
Kripto Para Psikolojisi’nde önemli olan unsur şu örnekle açıklanabilir; oyunu kazanma beklentisi sırasında beyinde oluşan tepkiler, oyun kazanıldığında oluşan tepkilerden daha güçlüdür. Bu da kumar bağımlısının ne kadar kazanırsa kazansın kumar oynamaya devam etmesine neden olur. Borsaya yatırım yapanlar arasında da benzer davranışlar gözlemlendi. Borsanın yükselişini veya düşüşünü izleyen yatırımcılar, kumar bağımlısı gibi oyunun sonucunu bekleyebilir ve bu da borsanın kontrolden çıkmasına neden olabilir. Kripto para birimleri gibi değişken alanlarda benzer bir tepki görmek şaşırtıcı değil.
Kripto para birimleri artık kimsenin inkar edemeyeceği bir şekilde hayatımıza entegre oldu. Bu yeni kavramı ister sıradan bir yatırım aracı olarak, ister geleceği tanımlayan en büyük teknoloji olarak görün, karar verme mekanizmalarımızın ardındaki süreçleri daha iyi anlamak, daha bilinçli kararlar almamıza yardımcı olacaktır.
