Dijital Okuryazarlık Nedir?

Dijital Okuryazarlık Nedir?

Hepimiz okuryazarlığın ne anlama geldiğini biliyoruz ki bu da okuma ve yazma becerisi anlamına gelir. Bununla birlikte, bilgiye erişmek ve bağlantıda kalmak için teknolojiyi kullandığımız yeni ve sürekli değişen yolları düşündüğümüzde, sadece okuma ve yazmanın ötesine geçen bir kavram, akla “dijital” kelimesi geliyor. Başka bir deyişle, Kindle’da okumaktan YouTube videoları oluşturup paylaşmaya, e-devletten ikamet almaktan çevrimiçi bankacılık işlemleri yapmaya kadar daha geniş bir beceri yelpazesini kapsar.

Anlamı birçok kaynağa göre büyük farklılıklar gösterse de teknolojinin etkin ve uygun kullanımı ile ilgili becerileri içeren dijital okuryazarlığın ne olduğuna, hangi becerileri gerektirdiğine, neden önemli olduğuna ve nerelerde olabileceğine daha yakından bakalım.

Dijital okuryazarlık ne anlama geliyor?

Dijital Okuryazarlık Nedir? Amerikan Kütüphane Derneği (ALA), dijital okuryazarlığı “bilgiyi bulmak, değerlendirmek, oluşturmak ve iletmek için hem bilişsel hem de teknik beceriler gerektiren bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanma becerisi” olarak tanımlamaktadır. North Carolina Eyalet Üniversitesi’nde okuryazarlık ve teknoloji profesörü olan Hiller Spiers, dijital okuryazarlığı üç ana bileşene ayırıyor:

*Dijital içeriği bulun ve tüketin

*Dijital içerik oluşturun

*Dijital içerik iletmek veya paylaşmak

Dijital içeriği tüketmek, basılı içeriği okumakla hemen hemen aynıdır. Yani bir e-okuyucuda roman okumak, cihazı açmayı ve sayfaları çevirmeyi bilmeyi gerektirir, ancak bunun dışında kitap okumaktan çok da farklı değildir. Herhangi bir gazetedeki bir makalenin PDF’si, ekranda görünmesi dışında basılı bir gazetedeki sayfaya çok benzer. Connecticut Üniversitesi’nde eğitim profesörü ve okuryazarlık ve teknoloji konusunda tanınmış bir otorite olan Donald Leu, bu dijital okumayı “çevrimdışı okuma” olarak tanımlıyor. Leu, bu okumanın etkileşimli olmadığını, basılı bir sayfayı okumakla aynı olduğunu söylüyor.

Buna karşılık, çevrimiçi okumak bazı ek beceriler gerektirir. Örneğin, web’de görüntülenen makaleler, köprüler, videolar, ses klipleri, resimler, etkileşimli grafikler, paylaşım düğmeleri veya yorum bölümleri gibi özellikler içerebilir. Bir kişi böyle bir bağlantıyla karşılaştığında, bilmeden ona tıklayabilir ve bir güvenlik sorusu sorabilir.

Bu nedenle dijital dünyada güvenli bir şekilde var olabilmek için ihtiyaç duyulan kaynaklara erişim becerisine sahip olmak avantajlıdır. Okunacak dijital içerik bulma süreci de basılı metin bulmaktan farklı beceriler gerektirir. Örneğin, basılı materyalleri ararken dergilere göz atabilir ve kütüphaneye gidebiliriz. Bir kitapta bilgi bulmak için içindekiler tablosuna bakarız. Ancak dijital okuryazarlığın bir parçası da çevrimiçi alanlarda içerik aramayı öğrenmektir.

Dijital Okuryazarlık Nedir? Dijital okuryazarlık aynı zamanda içerik oluşturmayı da içerir. Buna e-postalar, bloglar ve tweet’lerin yanı sıra videolar ve podcast’ler gibi diğer medya biçimleri de dahildir. Dijital içeriğin genellikle içerik oluşturucular tarafından paylaşılması amaçlandığından, etkili bir şekilde işbirliği yapmayı ve başkalarıyla fikir alışverişinde bulunmayı öğrenmek dijital okuryazarlık için çok önemlidir.

Dolayısıyla dijital okuryazarlık, kişinin çevrimiçi okuma ve yazma becerisi veya bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve e-kitaplar gibi teknolojileri kullanma becerisiyle ilgili olabilir, ancak bundan çok daha fazlasıdır; dijital araçları anlamak ve bunları sosyal katılım yoluyla işbirliği içinde kullanmakla ilgilidir.

Hangi Becerileri Gerektirir?

Dijital Okuryazarlık Nedir? Özellikle içinde yaşadığımız dijital dünyada hedeflerimize ulaşmak ve günlük yaşamımızı sürdürmek için ihtiyaç duyduğumuz; bilgiyi bulma, anlama, kullanma ve eleştirel düşünme gibi bazı temel dijital okuryazarlık becerileri vardır. Sosyal medyanın da etkisiyle bu kavram artık YouTube, Instagram, Facebook, TikTok ve diğer platformlar için içerik üretme ve paylaşma gibi çok geniş bir beceri yelpazesini içermektedir. Eskiden kayda değer veya etkileyici olarak kabul edilen birçok dijital okuryazarlık becerisi artık temel veya standart beceriler olarak kabul ediliyor. Bunlar; farklı cihazlar ve işletim sistemleri kullanmak, dijital ayak izi ve dijital kimlik gibi çeşitli çevrimiçi platformları ve terimleri anlamak, dijital kaynakları eleştirel olarak değerlendirmek ve dijital tehditleri belirlemektir.

Neden Bu Kadar Önemli? Nerede Kullanabiliriz?

Dijital Okuryazarlık Nedir? İnternet ve dijital teknolojiler hayatımızın merkezi bir parçası haline geldikçe, bu kavram modern dünyada giderek daha fazla önem kazanıyor. Bugün, giderek daha fazla insan çevrimiçi oluyor ve ister işte ister evde olsun, günlük yaşamlarında bu teknolojileri kullanıyor. Dijital araçlar, eğitim ve iş hayatında giderek daha fazla benimseniyor. Yukarıda listelenen temel dijital becerileri öğrenerek, teknolojik dünyada minimum yardımla kolayca gezinebilir ve yeni teknolojileri günlük hayatımızın bir parçası olarak kolayca benimseyebiliriz. Dijital okuryazarlık ile evde, okulda veya işte hayatımızı birçok yönden iyileştirebiliriz.

Güvenilir bilgiye daha kolay ulaşıyoruz Sosyalleşebilir ve yeni insanlarla tanışabiliriz. Yiyecek ve giyim gibi birçok ihtiyacımız için çevrimiçi alışveriş yapmak için mobil uygulamaları kullanabiliriz.

Seyahatleri daha kolay ve hızlı bir şekilde planlayabiliyoruz ve hatta rezervasyondan önce gerçek insanların yer hakkındaki yorumlarını kontrol edebiliyoruz. Öğrencilerin öğretmenleri ve arkadaşları ile iletişim kurabilecekleri, ödev gönderebilecekleri, sınıf kullanımı için güvenilir kaynaklardan bilgi toplayabilecekleri çevrimiçi platform Güvenliğimizi, gizliliğimizi ve kişisel verilerimizi nasıl daha iyi koruyacağımızı öğrenebiliriz. Çünkü dijital okuryazar insanlar çevrimiçi dolandırıcılığın ne olduğunu bilmeli iş fırsatlarını artırabiliriz Film ve dizi izleyebileceğimiz ya da müzik dinleyebileceğimiz online platformlar sayesinde harika vakit geçirebiliyoruz. Spor, hava durumu, haberler hakkında gerçek zamanlı güncellemeler alabilir, çevrimiçi takvimler oluşturabilir, böylece hayatımızı düzenleyebilir ve verimliliğimizi artırabiliriz.

Gelir ve giderlerimizi dijital bankacılık işlemleri ile yönetebiliyoruz. İnternet bankacılığı üzerinden e-devlet işlerine giriş yapıp, e-devlet işleri işlemlerimizi gerçekleştirebiliyoruz. En önemlisi, zamandan tasarruf edebiliriz.