İçindekiler
Kripto Para Whitepaper’ı Nedir?
Kripto Para Whitepaper’ı, bir blockchain ya da kripto para projesiyle ilgili bilgileri tek bir belge altında özetlemektedir. Bir projenin nasıl çalıştığını ve hangi sorunları çözmeyi amaçladığını anlatmanın en etkili yoludur.
Whitepaper, okuyucularını belirli bir konu ya da sorun hakkında bilgilendiren bir rapor ve rehberdir. Örneğin, geliştiriciler ürünün ve amacının ne olduğuna dair kullanıcıları bilgilendirmek isterlerse yazılımlarına yönelik bir whitepaper oluşturabilirler.
Blockchain dünyasında whitepaper, belirli bir kripto para ya da blockchain projesinin başlıca niteliklerini ve teknik özelliklerini özetlemeye yardımcı bir belge niteliğindedir. Birçok whitepaper bir coin ya da tokene odaklanmış olsa bile bir merkeziyetsiz finans (DeFi) platformu ya da oyna-kazan oyunu gibi farklı proje türlerine yönelik whitepaper’lar da mevcuttur.
Bir whitepaper, mevcut verilerin genel bir özetini istatistiksel ve şemalarla sunabilmektedir. Bunun yanı sıra projenin idari yapısını, mevcut ve geleceğe yönelik gelişim planlarını, yol haritasını, ve kimlerin bu proje üzerinde çalıştığını açıklayabilmektedir.
Bir whitepaper oluşturmanın resmi ve kurallı bir yolu yoktur. Her proje, koşullarına en uygun şekilde bir whitepaper oluşturur. Temel olarak whitepaper, projeyi ve hedeflerini açıkça anlatmak için tarafsız ve bilgilendirici nitelikler taşıyor olmalıdır. Kullanıcıların dikkat etmesi gereken husus, ikna etmek amacı ile yazılmış ve yeterli bilgi vermeden çok fazla vaatte bulunan whitepaper’lardır.
Kripto Para Whitepaper’ı kripto projeleri için iş planları olarak düşünülebilir. Bunun sebebi ise, whitepaper’ların yatırımcılara projenin kapsamlı bir özetini sunmasıdır. Fakat bu düşüncenin aksine whitepaper’lar genellikle kripto paranın kullanıma sunulmasından daha önce yayınlanır. Bir whitepaper kripto projesinin ortaya koyduğu fikrin hedefinin ne olduğunu ve neyi amaçladığını açıkladığı bir başlangıç noktasıdır.
Bir Whitepaper’da Hangi Bilgileri Bulabilirsiniz?
Kripto Para Whitepaper’ı
Kurucular, projelerinin hedefini anlatabilmek için whitepaper hazırlamaktadırlar. Bir Bitcoin’in whitepaper‘ı şu bilgiyi içerir: “Elektronik paranın tamamen eşler arası versiyonu, çevrimiçi ödemelerin bir taraftan doğrudan karşı tarafa, finansal bir kurumdan geçmeden gönderilmesine imkan sağlayacaktır.” Ethereum’un whitepaper‘ı ise hedefini şu şekilde açıklamaktadır: “Ethereum’un amacı, merkeziyetsiz uygulamalar geliştirmek için alternatif bir protokol oluşturmaktır.”
Whitepaper’lar, kripto projesinin gerçek dünyadaki kullanımı hakkında bir fikir vermektedirler. Örnek vermek gerekirse, belirli bir sorunu nasıl çözdüğünü ya da hayatımızın belirli yönleri üzerinde hangi olumlu etkileri yaratacağı bilgilerini anlatabilir. Ancak bir whitepaper oluşturmak zor değildir. Bundan dolayı söylenenlere ve yapılanlara karşı son derece dikkatli olunması gerekmektedir. Kripto da genel bir kural olarak, bir kripto parayı bir kullanım alanı ile ilişkilendirmenin kriptonun benimseneceği ve kullanılacağı anlamına gelmediği unutulmamalıdır.
Bu nedenle, whitepaper’lar kripto paranın gerçekte nasıl çalışacağını da gösterebilir. Ayrıca bir whitepaper token yakımları, token tahsisi ve teşvik mekanizmaları gibi token ekonomisine yönelik bileşenleri hakkında ayrıntılı bilgiler de verebilmektedir. Bir whitepaper, kullanıcıları projenin zaman çizelgesi hakkında bilgilendiren bir yol haritası da içerebilir. Böylece kullanıcılar, ürünün tahminen ne zaman piyasaya sürüleceği hakkında bilgi sahibi olurlar.
Whitepaper’lar genellikle basit olacak şekilde tasarlanır. Zira her kitleden okuyucunun anlaması için bu gereklidir. Bunun yanı sıra iyi bir whitepaper, projenin yeterliliğini göstermek için teknik açıklamalar da sunabilmektedir.
Whitepaper’lar Neden Önemlidir?
Kripto Para Whitepaper’ı
Whitepaper’lar kripto para dünyası için oldukça önemlidir. Bu makalelerin nasıl oluşturulması gerektiğine yönelik bir standart olmasa dahi whitepaper’lar kripto para projelerini araştırmak için bir genel bir çerçeve haline gelmiştir.
Kripto araştırması yapacak olan yatırımcılara genel tavsiyemiz projenin whitepaper’ını okuyarak işe başlamalarıdır. Kullanıcılar potansiyel tehlike sinyallerini tespit etmek için whitepaper’ları kullanabilir. Aynı zamanda whitepaper’lar sayesinde projenin orijinal plan ve hedeflerine sadık kalıp kalmadığını da takip edebilirler.
Kripto Para Whitepaper’ı, projenin temel bilgilerini herkese açık hale getirerek şeffaflık ve eşitlik sunmalıdırlar.
Whitepaper Örnekleri
Bitcoin Whitepaper’ı
Kripto Para Whitepaper’ı
Bitcoin whitepaper‘ı Satoshi Nakamoto adı ile bilinen kimliği belirsiz bir kişi ya da grup tarafından 2008 tarihinde yayınlanmıştır. Bitcoin whitepaper’ı “Bitcoin: Eşler Arası Bir Elektronik Para Sistemi” dir şeklindedir.
Bu whitepaper, insanların geleneksel bankacılık modeli dışında bir para formu olarak Bitcoin’i nasıl kullanabileceğini özet bilgisini vermektedir. Bitcoin ağı üzerinde, kullanıcıların eşler arası ağ sayesinde aracılar olmadan dijital para göndermesine nasıl imkan tanıdığının teknik bir açıklamasını sunar. Whitepaper, Bitcoin ağının sansüre ve çift harcama saldırılarına karşı nasıl korunduğunu da anlatmaktadır.
Ethereum Whitepaper’ı
Kripto Para Whitepaper’ı
Vitalik Buterin adında bir programcı, 2014 tarihinde Ethereum whitepaper‘ını yayınlamıştır. Ancak Vitalik, daha öncesinde whitepaper’daki fikri 2013 tarihinde “Ethereum: Nihai Akıllı Sözleşme ve Merkeziyetsiz Uygulama Platformu” başlıklı bir makalesinde ortaya atmıştır. Makalesinde, yeterli zaman ve kaynak verilmesi durumunda tüm uygulamaları çalıştırabilen bir merkeziyetsiz bilgisayar türü olan tam Turing blockchain fikrini ortaya atmıştır.
Aynı zamanda Ethereum whitepaper’ı, bu ağın amacının Bitcoin’den hangi açılardan farklı olduğunu açıklamaktadır. Bitcoin, dijital eşler arası ödemeler sunmaya yönelik belirli bir işleve sahip iken Ethereum whitepaper’ı geliştiricilerin her türden merkeziyetsiz uygulamalar (DApp) geliştirmesine ve kullanıma imkan tanıyacak bir platform olacaktır.
